Longziekten

Formularium Zwolse Zorginstellingen

Laatst gewijzigd:
november 2021

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	ASTMA BRONCHIALE
Aanvalsgewijs optredende, praktisch geheel reversibele luchtwegobstructie. Hyperreactiviteit staat op de voorgrond, naast uitademingsstoornis ook inademingsstoornis!
Acute aanval
1. SALBUTAMOL Ventolin®	dosis-aerosol 1 dosis=200 ug, 100 dos	4 x per dag 100-200 ug, max 8 doses per dag	- met Volumatic® minder inhalatieproblemen - B2-sympatico-mimeticum
2a. PREDNISOLON	25 mg inj flac	50 mg (=4 ml) i.v.	- effect na 4 uur - behandeling vervolgen met prednisolon tabl gedurende minimaal 5 dagen - kan eventueel elektrisch verneveld worden - prednisolon kan in 1 keer gestaakt worden indien niet langer dan 10 dagen gegeven
2b. PREDNISOLON	tabl 5 mg	1x per dag 30 mg gedurende minimaal 5 dagen	- prednisolon kan in 1 keer gestaakt worden indien niet langer dan 10 dagen gegeven

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	ASTMA BRONCHIALE
Onderhoudsbehandeling	zie ook NHG-Standaard Astma bij volwassenen M27 (juli 2020)
Stap 1. Kortwerkend beta-2-sympathicomimeticum 'zo nodig' bij intermitterend astma (symptomen < 2 keer per week). >60 jaar of bij een hartaandoening lichte voorkeur voor ipratropium. Stap 2. Lage dosis inhalatiecorticosteroid (ICS) bij persisterend astma (symptomen >2 keer per week). Bij lokale bijwerkingen dosisverlaging of overstappen naar een leukotrieenantagonist, Montelukast (Singulair®) 1 dd 10 mg. Stap 3. Matige dosis ICS en langwerkend beta-2-sympathicomimeticum (LWBM).
1. BECLOMETHASON Becotide®	dosis-aerosol 1 dosis=50, 100 ug resp 200 en 100 doses	2 x per dag 2 doses	- met voorzetkamer minder inhalatieproblemen - dekt de late reactie volkomen - na toediening mond spoelen - frequentie evt ophogen naar 4 x per dag
2a. IPRATROPIUM Atrovent®	dosis-aerosol 1 dosis = 20 ug, 200 doses caps inh 40 ug	3-4 x per dag 1-2 pufjes of 1 inhalette, max 320 ug/dag	- niet geschikt voor behandeling van de acute aanval - met aerotube minder inhalatieproblemen - bij gebruik van salbutamol en ipratropium: eerst salbutamol gebruiken en dan ipratropium
2b. SALBUTAMOL Ventolin®	dosis-aerosol 1 dosis=200 ug, 100 doses	4 x per dag 200 ug, max 8 doses per dag	- met Volumatic® minder inhalatieproblemen - B2-sympatico-mimeticum
2b. SALMETEROL Serevent®	dosis-aersol 1 dosis=25ug, 120 doses	2 x per dag 2 pufjes	- langwerkend B2-sympatico-mimeticum

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	COPD zie ook NHG-Standaard COPD M26 juli 2021
COPD wordt gekenmerkt door een niet volledig reversibele en doorgaans progressieve luchtwegobstructie die het gevolg is van een chronisch inflammatoir proces gelokaliseerd in de centrale en perifere luchtwegen, het longparenchym en de pulmonale bloedvaten. Als gevolg hiervan ontstaan bronchusobstructie, hypersecretie van mucus, airtrapping en hyperinflatie ('tonvormige thorax'), en uiteindelijk gaswisselingsstoornissen, pulmonale hypertensie en cor pulmonale. COPD komt vrijwel uitsluitend voor bij (ex-)rokers ouder dan 40 jaar en wordt gekenmerkt door hoesten, al of niet in combinatie met slijm opgeven, en geleidelijk progressieve dyspnoeklachten. Klachten worden behandeld met kort- en langwerkende luchtwegverwijders. Dit heeft echter geen effect op het beloop van de longfunctie (FEV1). Bij patienten met COPD en twee of meer longaanvallen per jaar kunnen inhalatiecorticosteroiden overwogen worden. Toediening via een dosisaerosol en poederinhalator is minder bewerkelijk dan toediening via een vernevelaar, terwijl de werkzaamheid vergelijkbaar is. Stap 1. Een anticholinergicum (ipratropium) of een beta-2-sympathicomimeticum (salbutamol). Kies een andere luchtwegverwijder indien na 2 weken onvoldoende of voeg een middel van de andere soort toe. Stap 2. Een langwerkende luchtwegverwijder: een anticholinergicum (tiotropium) of een beta-2-sympathicomimeticum (salmeterol of formoterol). Bij patienten met ernstig COPD of met cardiale comorbiditeit is er een lichte voorkeur voor tiotropium. Zo nodig kunnen beide soorten langwerkende middelen worden gecombineerd. Stap 3. Overweeg behandeling met inhalatiecorticosteroiden (ICS) bij patienten met frequente longaanvallen (twee of meer per jaar), of 1 ziekenhuisopname vanwege COPD.
1a. IPRATROPIUM Atrovent®	dosis-aerosol 1 dosis=20 ug, 200 doses	3-4 x per dag 2 pufjes of 2 inhaletten	(SAMA) -met voorzetkamer
1b. SALBUTAMOL Ventolin®	dosis-aerosol 1 dosis=200 ug, 100 doses	max 8 doses per dag	(SABA) B2-sympatico-mimeticum -met voorzetkamer
2a. TIOTROPIUM Spiriva respimat® Spiriva ®	inhal oplossing 1 dosis=2,5ug, 60 doses inhal caps 18 ug	1 x daags 5ug (2inh) 1 x daags 18 ug	- langwerkend anticholinergicum - ongewenst bij tardieve dyskinesie, prostaathyperplasie - geen voorzetkamer nodig
2b. SALMETEROL Serevent®	dosis-aerosol 1 dosis=25 ug, 120 doses	2 dd 50-100 ug	-langwerkend B2-sympatico-mimeticum -met voorzetkamer
3. Combi van 2a en 2b			LAMA+LABA
4. Voeg inhalatiecorticosteroïd (ICS) toe aan stap 2 (FORMOTEROL/BECLOMETASON Foster®) OF: stap 3 (BECLOMETASON/FORMOTEROL/GLYCOPYRRONIUM Trimbow®)	Dosisaerosol 100/6 en inhalatiepoeder 100/6 Dosisaerosol 1 dosis = 87/5/9 ug	2dd 2 inhalaties	- met voorzetkamer - proefbehandeling gedurende 12 maanden - na toediening mond spoelen

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	COPD longaanval – ABCDE stabiel
Stel de diagnose ‘longaanval COPD’ bij een acute verslechtering met toename van dyspneu en hoesten, al of niet met slijm opgeven, die groter is dan de normale dag-tot-dagvariabiliteit (differentiaaldiagnose: cardiale oorzaak, pneumonie, longembolie).
1. SALBUTAMOL Ventolin®	dosis-aerosol 1 dosis=200 ug, 100 doses	4-10 inhalaties 100-200 ug 5x inademen	- met Volumatic® minder inhalatieproblemen - B2-sympatico-mimeticum
2. IPRATROPIUM Atrovent® toevoegen	dosis-aerosol 1 dosis=20 ug, 200 doses	2-4 inhalaties 20 ug 5x inademen	Binnen 30 min geen verbetering > INSTUREN
3a. PREDNISOLON	40 mg	1dd 40mg 5 dagen, max 14 dagen	Stootkuur
3b. Verhoog luchtwegverwijders			Gedurende 24 uur, of pas toedieningsvorm aan (aerosol+vzk ipv poederinh)
4. Antibiotica overwegen			Overwegen bij tekenen van infectie, bij kwetsbare patiënt, bij eerder AB bij longaanval.
4a. AMOXICILLINE	500 mg	3 x per dag 500 mg gedurende 5 dagen
4b. DOXYCYCLINE	oplostabl 100 mg	1e dag 200 mg; daarna 1 x per dag 100 mg gedurende 6 dagen	- bij overgevoeligheid voor amoxicilline - oplossen in water noodzakelijk om oesophagus- beschadiging te voorkomen

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	BRONCHITIS / PNEUMONIE
1. AMOXICILLINE Clamoxyl®	oplostabl 125, 250, 375, 500, 750, 1000 mg	3 x per dag 500 mg gedurende 7-10 dagen
2. DOXYCYCLINE Vibramycine®	oplostabl 100 mg	begindosis 200 mg; daarna 1 x per dag 100 mg gedurende 7-10 dagen	- oplossen in water noodzakelijk om oesophagus- beschadiging te voorkomen
3. AMOXICILLINE/ CLAVULAANZUUR Augmentin®	tabl 500/125 mg susp 250/62,5 mg=5 ml, 100 ml	3 x per dag 625 mg (susp 10 ml) gedurende 10-14 dagen	- eerste keus bij aspiratie pneumonie

preparaat	vorm / sterkte / hoeveelheid	dosering	opmerkingen
LONGZIEKTEN	HOESTEN
Hoestdempend	symptoombehandeling indien geen oorzaak bekend
1a. NOSCAPINE Noscapect®	tabl 15 mg siroop 1 mg/ml, 150 en 300 ml	3-4 x daags 15-30 mg
1b. CODEINE-FOSFAAT	tabl 20 mg	3-4 x per dag 1 tabl en 's avonds 2 tabl	- bijwerkingen obstipatie en sufheid